Türk Resim Sanatı Tarihi

Türk resminin kaynağı eski türk minyatürlerinden oluşur. türk minyatürü ilk ürünlerini uygur türkleri zamanında vermiş, anadolu selçuklu ve osmanlı minyatürleriyle çoğaltmıştır.

mühendishane-i bahri hümayun ve mühendishane-i berri hümayun gibi askeri okullarda resim derslerinin okutulmasının zorunlu tutulması batı resim anlayışına geçişi hızlandırmıştır. diğer bir etkende avrupa'ya resim eğitimi için öğrenci göndermesidir. cumhuriyet öncesi büyük ressamların bir çoğu viyana, berlin, londra ve paris gibi sanat merkezlerinde eğitim görmüşlerdir.

resim sanatını yönlendiren en önemli eğitim kurumu, 1883'te kurulan sanayii nefise mektebidir. osman hamdi bey okulun kurucu müdürüdür. 1928'de güzel sanatlar akademisi, 1982 yılında ise mimar sinan üniversitesi adını almıştır.

ilk dönem sanatçıları eserlerinde minyatürlerin etkisinde kalmıştır.

şeker ahmet paşa, paris'te eğitim görmüştür. realizm akımını benimsemiş, eserlerinde daha çok doğaya yer vermiştir.

natürmort

ormanda karaca

talim yapan erler

tepe üzerindeki kale

osman hamdi bey, ressam, müzeci aynı zamanda arkeologdur. paris'te eğitim görmüştür. resimlerinde daha çok sarıklı ve doğulu figürlere yer vermiştir. arka fon, dönemin mimarisini net olarak aktarır.

silah taciri

kur'an okuyan adam

kaplumbağa terbiyecisi

14'ler grubu, batılı anlamda ilk resimleri çizmişlerdir. (1914) sanayii nefise'nin sınavını kazanarak resim öğrenimine yurtdışına gitselerde 1. dünya savaşından dolayı 1914'te ülkeye geri dönmüşlerdir. bu döneme çallı kuşağı, 1914 kuşağı ve 14'ler grubu denilebilir. empresyonist etkiyle ülkeye dönen bu kuşağın ressamlar ankara ve istanbul'da sergiler düzenlemişlerdir.

bu ressamlar doğayı olduğu gibi resmetmek yerine kişisel görüşlerini de resme kattıklarından dolayı diğer ressamlardan ayrılırlar. realizm ve empresyonizmin etkisi görülür eserlerinde. resmin bir uyum ve dengenin ifadesi olduğunu öğrenmişlerdir.

ibrahim çallı, resimlerinde manzaralar, portreler, natürmortlar, tarih ve günlük yaşamdan kesitler bulunur. 1923'ten sonra ulusal mücadeleyi ve devrimleri konu alan resimler çizmiştir.

mustafa kemal atatürk

hatay'ın anavatana hasreti 

manolyalar

mevleviler

zeybekler kurtuluş savaşında

mor salkımlar

moda'da deniz banyosu

gül koklayan kadın

ismet inönü

hüseyin avni lifij, sanayii nefise'de bir yıl okuduktan sonra fransa'ya gitmiştir. paris güzel sanatlar akademisini bitirip yurda dönmüştür. portleri ünlüdür. lirik, romantik ve güçlü desenleriyle ünlenmiştir.

evler

testili kadın

çeşmeli manzara

karagün

akgün

huzur dersi

namık ismail, sanayii nefise'den sonra paris güzel sanatlar akademisinde tamamlamış 1914'te savaştan dolayı ülkeye dönmüştür.

güvertede adamlar

kurtuluş savaşında topçular

harman

siyahlı kadın

mehtapta cami

feyhaman duran, galatasaray lisesinden sonra paris güzel sanatlar akademisine gitmiştir. portre ressamı olarak da anılır.

manolyalar

atatürk heykeli

meyveli natürmort

atatürk

sırtını dönmüş kadın

mavi şalvarlı kız

müstakil ressamlar ve heykeltraşlar birliği

ali avni çelebi, sanayii nefise'den sonra almanya'da eğitimini tamamlamıştır.

maskeli balo

dalgalı deniz

çiçekler

topkapı sarayı

refik epikman, dışa vurumcu, konstrüktif, kübist ve soyut eğilimler görüldü.

peyzaj

hipodrom

ilk meclis

yaban ördekleri

yaban ördekleri

hale asaf, türk resminin kadın sanatçılarından olan sanatçı, berlin akademisinde eğitim görmüştür. bursa'da resim öğretmenliği yapmış ve bursa manzaraları ile ünlenmiştir.

 

bursa'dan manzara

otoportre

eşinin portresi

cevat dereli, sanayii nefise mektebini bitirdikten sonra yurt dışında eğitim görmüştür. 1929'dan sonra güzel sanatlar akademisinde resim öğretmeni olarak görev yaptı. empresyonizm etkileri görülmüştür resimlerinde.

rüstem paşa yalısı

boğaziçi'ne bakış

balıkçı dükkanı

mevleviler

manzara

zeki kocamemi, çallı atölyesinde yetişmiştir. resim öğretmenliğinden sonra güzel sanatlar akademisine öğretim görevlisi olmuştur. kübizm, empresyonizm kökenli bir biçimcilik anlayışıyla insan figürüne yeni bir bakış açısı getirmiştir.

çifte havuzlar

peyzaj

pembe giysili kadın

kadın

d grubu ressamları, türk resminin en etkin ve başarılı grup hareketidir. 1933 yılı cumhuriyet'in önemli devrimlerinin gerçekleştiği bir dönemdir. cumhuriyet bilinci halka nüfuz etmeye başlamıştır artık. cumhuriyet'in çağdaş ve evrensel bir nitelik kazanması gereği ile tüm sanat dallarında atılımcı, cesur ve çağdaş yenilikler desteklenmeye başlanmıştır. nurullah berk, cemal tollu, zeki faik izer, elif naci, abidin dino önemli ressamlardır.

izlenimci teknikleri kesinlikle reddetmiş, kompozisyonu kübist ve konstrüktivist anlayışlardan esinlenerek sağlam bir düzen ve yapı üzerine oturtmayı amaçlamışlardır, açtıkları sergilerle toplumun ve diğer sanatçıların ilgisini çekmişlerdir. daha sonra turgut zaim ve bedri rahmi eyuboğlu da aralarına katılmıştır.

1947 yılında dağıldıktan sonra ressamlar bireysel çalışmıştır.

nurullah berk, sanayii nefise'den sonra paris güzel sanatlar akademisinde eğitimi sürdürmüş, çağdaş resim sanatı anlayışını türkiye'de yerleştirmeye çalışmış, türk resminde kübist eğilimin ilk örneklerini vermiştir.

çömlekçi

ütü yapan kadın

deve dikenleri

uyuyan güzel

bulutlar

fırtına

örgü ören kadın

elif naci, ibrahim çallı'nın öğrencilerindendir. türk islam motiflerini eserlerinde kullanmıştır.

natürmort

saklanan çocuk

güllü natürmort

labirent

soyut

cemal tollu, sanayii nefise'den sonra almanya'ya gitmiştir. ilk eserlerinde konstrüktivist ve kübist etkiler görülür. 1950'den sonra anadolu'yu konu alan resimler çizmiştir.

atlar

uzanan çıplak

portre

bursa

kasaplar

ana

sabri berkel, belgrad güzel sanatlar akademisi ve floransa güzel sanatlar akademisinde eğitim görmüştür. çizgiye önem vermiştir eserlerinde. renk ikinci plandadır. figürsüz eserleri de vardır.

kontraplak üzerine akrilik

balıkçılar

soyut kompozisyon

simitçi

iki kırmızı lale

turgut zaim, sanayii nefise'den sonra paris'te çalışan sanatçı yurda döndükten sonra d grubu'na katılmıştır. folklorik konulara yönelmiştir. göçerlerin ve köylülerin yaşamlarını kendince tuvale aktarmış ve bunu ön planda tutmuştur.

halı dokuyan kızlar

kavun satan yörük kadını

yaylada yörükler

orta oyunu

uçurtmalı çocuk

bedri rahmi eyuboğlu, d grubu'na sonradan katılan sanatçı paris'te eğitim görmüştür. hem çağdaş hem de halkı bir arada görmek mümkündür eserlerinde.

salı pazarı

saz çalan adam

cam gözlü balık

tophane

at üstünde aşıklar

kır kahvesi

kırmızı kahve

anadolu hisarı

yeniler grubu, "resim, toplumsal ve gerçekçi değerlere yönelmelidir." düşüncesinde birleşmişlerdir. işçileri, yoksulları ve toplumun hastalıklı yönlerini gerçekçi bir anlatımla resimlemeyi amaçlamışlardır.

nuri iyem, istanbul güzel sanatlar akademisinde eğitimini tamamlamıştır. soyut eğilimler doğrultusunda resimler üretmiştir. çizdiği resimlerin çoğu kadın portreleridir.

davul zurna

çıplak

nalbant

köylü kadınlar

portre

dededen toruna atatürk türküleri

nuri iyem

avni arbaş, istanbul güzel sanatlar akademisinde eğitimini tamamlamıştır.

atatürk

atatürk

tophane cami

abidin dino, d grubu'nun kurucularından olmasına rağmen daha sonra yeniler grubu'na katılmıştır. herhangi bir eğitim görmeden resim çizmiştir.

otoportre

madenci

işkence

uzun yürüyüş

savaşın vahşeti

el

yörük kadın portresi

onlar grubu, bedri rahmi eyuboğlu'nun öğrencileri tarafından kurulmuştur.

nedim günsur, tüm nesnelere sevgiyle yaklaşan ressam olarak adlandırılır. naif bir anlayışla gerçekleştirdiği toplumsal içerikli eserleriyle tanınır.

göç

gökyüzü

köylü aile

balık pazarı

denize inen sokak

gurbetçiler

mehmet pesen, güzel sanatlar akademisi yüksek resim bölümünü bitirmiştir. minyatürlerle modern resmi birleştirmiştir.

köye gelen gelin

kastamonu

kağnılar

orhan peker, bedri rahmi eyuboğlu atölyesinde ve fransa'da eğitim görmüştür. doku ve renk, orhan peker'in sanatçı kişiliği ile sınırsız anlamlar kazanan iki öğedir.

at

aşık veysel

kargalar

arkadaşım eşek

soyut resim dönemi, adnan çöker ve lütfü günay tarafından ilk sergisini ankara'da dil ve tarih- coğrafya fakültesinde gerçekleştirmişlerdir.

adnan çoker

cihat burak

kediler - cihat burak

günümüz ressamları, türk resim sanatını, çağdaş düşünce doğrultusunda kalıcı eserler ortaya koyarak geniş halk kitlesinin kültür gereksinimine yanıt verecek düzeye ulaştırma çabasındadırlar.

kaynak: ankara devlet resim ve heykel müzesi, türk resim sanatı tarihi