Marmara Bölgesi Halk Oyunları

Ülkemizde yedi farklı coğrafik bölge bulunmaktadır. Bu bölgeler coğrafik farklılıklar barındırdığı gibi kültürel farklılıklar da bulunmaktadır. Ülkemizde kültürel farklılıkların yaşanmasının birçok sebebi bulunmaktadır. Kültürel farklılıklar olarak en çok halk oyunları ortaya çıkmaktadır.

Marmara Bölgesi halk oyunları şu şekildedir:

*Hora: Halay gibi el ele, kol kola tutuşarak ya da girerek oynan bir oyundur.

*Karşılama: İki kişinin karşılıklı durarak oynadıkları bir oyundur.

*Kaşık: Ellerde ters çevrilmiş kaşıklarla ritim tutarak oynanan bireysel bir oyundur.

*Halay: Kol kola ya da el ele tutuşarak oynanan oyunlardan biri olarak bilinmektedir.

*Bengi:Marmara Bölgesinin güneyinde genellikle Balıkesir dolaylarında görülen bir oyun türüdür.Balıkesir, Manisa, Bursa, Çanakkale...

• Hora
• Karşılama
• Bengi
• Kaşık

Hora

Davul, zurna eşliğinde, en az beş kişinin oynadığı halk oyunu. Erkekler tarafından, el ele ya da kol kola tutularak ve belirli hareketler yapılarak oynanır. Horanın en çok oynandığı yerler Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'dir. Bu yörelerde hora tepenlerin giysilerinde, başta keçekülah, sırtta işlik denilen yakası çizgili gömlek; çevresinde poşu, yemeni ya da şami; üstte cepken ya da kobran, belde beyaz kuşak, kuşağın üzerinden sarkıtılmış çevreler, kuşakta meşinden silâhlık ve içinde kesici silâhlar, ayakta mavi potur ya da çakşır, siyah yemeni ve beyaz çorap vardır.

Bu oyun Bar ve Halaylar gibi el ele ya da kol kola tutuşularak disiplinli bir biçimde ve dizi halinde oynanmaktadır. Genellikle Trakya’da, kısmen de Marmara’nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür.Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale...

Karşılama

Karşılama, kadın ve erkeklerin ayrı ayrı ya da birlikte karşı karşıya gelerek ve ellerinde mendille oynadıkları bir halk oyunu türüdür. Halk müziğinde bu oyunlara eşlik eden ezgiler aynı adla bir tür oluştururlar. Karşılama oyunlarına bazı yerlerde “karşı-beri” veya “var-gel” de denilmektedir.

Karşılama oyununda, oyuncuların ellerinde kimi yörelerde mendil olur ve birbirine tutunmazlar. Oyunlar ağır tempoda başlar, dönme, diz çökme ve el çarpma figürleri ile hareketlenerek devam eder. Kız-erkek çiftlerin karşılıklı olarak iki sıra halinde dizilmesiyle, bir grup oyunu biçiminde de oynanır. Bu durumda oyuncular birbirlerinin parmak, el, omuz ya da bellerinden tutarak oynarlar. Oyunlara açık alanda davul, zurna; kapalı alanda ise def, saz, darbuka, zilli maşa eşlik eder.

Karşılama oyunları Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İzmit, Adapazarı, Çanakkale, Bilecik, Bolu gibi illeri kapsayan Trakya ve Marmara bölgelerinin yanında Ordu, Giresun gibi Karadeniz bölgesinin bazı illerinde de görülür. Oyunlar düğünlerde, bayramlarda ve diğer eğlence ortamlarında oynanır.

Bölge insanının eğlenme ihtiyacını gidermesinin yanında karşılama oyunları, ritmik hareketleri ve estetik görünümleriyle üniversitelerin halk oyunları toplulukları ile halk oyunları derneklerinin repertuarlarında yer alır. Bu yönüyle karşılamalar, Anadolu’da yaygın bir şekilde bilinip oynanan ve gelecek nesillere aktarımı sürdürülen oyunlardandır.

* Metin "Geçmişten Geleceğe Yaşayan Kültür Mirasımız Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri" kitabından alınmıştır.

Bengi

 Aydın, Balıkesir, Muğla, İzmir başta olmak üzere, ege bölgesine ait sadece erkekler tarafından oynanan zeybek özellikli bir halk dansıdır. Toplu olarak oynanan bengi, davul, zurna eşliğinde genelde dokuz sekizlik ritimde oynanır. Geniş bir meydanda oynanan dansta, oynayanların çokluğuna göre davul zurna sayısı artabilir.

Sıra dansı olarak başlayan bengi, oyunun ilerleyen kısımlarında halka biçimine dönüşmektedir. Oyunu efe başı yönetir ve onun komutu doğrultusunda figürler uygulanır. Oyun efe başının meydana çıkması ile başlar, daha sonra efeye kızanlar olarak tabir edilen diğer dansçılar oyuna katılır. Dansın içeriği zeybeği anımsatmaktadır.

Bengi dansının ortaya çıkışı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bazı kaynaklara göre, Müslümanlığın Türkler arasında yayılmaya başlamasıyla ortaya çıkan kabile kavgalarında, düşman kabilelerin en güçlü savaşçıları meydana çıkarılır. Bengi de, aralarında geçen savaşı kazananların, aldıkları esirlerin etrafında düzenlenen şenliğin anlatılma biçimidir. Diğer bazı kaynaklara göre ise, savaşa çıkmadan önce düzenlenen töreni ve savaşın kazanılması durumunda yapılan şenlikleri anlatan kutlama biçimidir.

Gezinme havası ile başlayan bengi, bengi havası ile devam eder. Genel olarak ağır bir tempoya sahip olan dans, yine de ağır zeybeklerden daha hızlı oynanmaktadır. Gezinme, kollu ve kolsuz yürüyüş, sağa ve sola yarım dönüşler, diz çökme gibi pek çok figür, zeybek ve bengide ortak figürlerdir. Bu yönü ile halk arasında bengiye, bengi zeybeği adı da verilmektedir. Bengi, günümüzde, Bergama bölgesinde hemen hemen her düğün, toplantı ve törende yaygın olarak oynanan halk dansıdır.

Kaşık

Ellerinde ritim aracı olarak tahta kaşıklar bulundururlar.Güney Anadolu’nun Akdeniz’e uzanan kesimleri genellikle kaşıklı oyunlar bölgesi olarak gösterilir.Eskişehir , Afyon, Kütahya, Bilecik, Kırşehir , Konya, Mersin,Antalya, Bolu, Bursa...
Ayrıca;
Çalgılı Bengi (Balıkesir)
Kılıç Kalkan (Bursa)
Kasap (Edime)