Halk Oyunları :

  *Sadece kadınların oynadıkları oyunlar

1-Kızlar halayı: Bu oyun üzerinde alan çalışmalarımız devam etmektedir. Yaylaya çıkıldığında sadece obanın genç kızları tarafından oynanan oyundur.

2-Kız anası : Yörede düğünlerin ikinci günü kına töreninde gelini ağlatmak üzere kına yakma merasiminde yalnızca gelin olan kızın akranları tarafından türkü eşliğinde oynanan bir oyundur. Bu oyunda söylenen türkülere bir örnek: Evimizin önü kavak Dalın kırdım ufak ufak Sanki bende gelinmi oldum Elim kına yüzüm duvak Kız anası kız anası Hanı bunun öz anası İşti gelin gidiyorum Ağlamasın öz anası Elimi yuduğum arklar Belimi verdiğim dutlar İşte gelin gidiyorum Silip süpürdüğüm yurtlar

3-Çiftetelli: Yörede en yaygın olarak oynanan kadın oyunudur. Genç kızlar kendi aralarında oynamaya bu oyunla başlarlar. Son yıllarda çiftetelli kadın erkek birlikte oynanan bir oyun halini almıştır.

*Sadece erkeklerin oynadığı oyunlar

Gabalar, Şirvani gibi oyunlar, erkeklerin aktif olarak oynadıkları oyunlardır. Figürlerinin ağır olması ve uzun süreli oynanması nedeni ile kadınlar tarafından tercih edilmez. Zerhoş: Zerhoş oyunu sadece erkekler tarafından oynanan bir oyundur. Oyun düğünde sarhoş olmuş birinin takliti ekseninde oynanmaktadır. Verilmek istenen mesaj ise alkol alanın sarhoş olacağı, bu davranışın ise kötü bir davranış olduğunun vurgulanmasıdır.

Garip, Ceren, Beymayıl, Alipaşa: Bu guruptaki oyunlar aslen yörede oturak havaları olarak bilinen oyun gurubundandır. Ancak, halayı durdurarak bir dörtlük türküsü okunduktan sonra tekrar oynanan oyunlardandır. Bu oyunların ritm yapısı Halebi veya Şirvani ezgisi ise türkünün makamındadır.

*Kadın ve erkeklerin birlikte oynadıkları oyunlar: Gabalar, Zerhoş, Kartal, Horoz, Kızlar Halayı, Garip, Ceren ve Beymayıl gibi oyunların dışında kalan bütün oyunlar birlikte oynanan oyunlardır.

*Yörede birbirine bağlantılı oyunlar: Yağlı kenar oyunu: Bu oyun kereboz, şirvani oyunlarının figürlerinden türemiş bir oyundur.

*Solo niteliğinde oynanan oyunlar: Yörede oynanan halk oyunlarının hemen, hemen tamamı Halay formunda oynanmaktadır. Halayların karekterinde bazı oyunların solo oynanan bölümleri vardır. Osmaniye yöresinde de bu tür oyunlara sıkça rastlanmaktadır. Örneğin: Gabanın çökme figürleri solodur ve ekip başındaki oyuncu tarafından oynanır. Aynı tarz solo Şirvani, Halebi, Kırıkhan oyunlarında da vardır. Horoz, Serçe ve kartal gibi oyunlarda ise karşılıklı iki kişinin solosu şeklinde icra edilmektedir. Bu oyunlarda Hayvan ve kuş taklitleri yapılmaktadır. Zerhoş ise tek kişinin solosu şeklinde icra edilmektedir. *Oyunların geleneksel oynanış formu: Bütün oyunlar halay formunun varyantları şeklinde icra edilmektedir.

Oyunlarla ilgili hikayeler: Yörede oynanan türkülü halayların tamamının çok uzun yaşandığı söylenen hikayeleri mevcuttur. Ceren: Gavur dağlarının köylerinin birinde yaşanmış bir halk hikayesinin varlığı anlatılır. Sevdiği tarafından Ceren mahlası verilmiş bir genç kız ile sevgilisi Yetim Ali ekseninde yoğunlaşan bir hikayesi mevcuttur. Alipaşa, Garip, Beymayıl, Öksüz oğlan gibi türkülü halayların saatler süren halk hikayeleri mevcuttur. MÜZİK

Yöredeki Geleneksel çalgı adları: Yörede bütün oyunlar davul zurna eşliğinde oynanmaktadır. Davul orta boy davul zurna ise Si bemol ve La karar zurnalardır. *Kadın oyunlarında çalınan çalgı adları Kadınlar genellikle davul zurna eşliğinde oynarlar. Kendi aralarında odada yaptıkları eğlencelerde ise tef ve teş eşliğinde türküler söyleyerek oynarlar. Ancak bu müzik aletlerinden teş çalma tamamen bırakılmıştır.

Erkek oyunlarında çalınan çalgılar: Erkekler davul zurna eşliğinde oyunlarını icra ederler. NOT: Diğer halay yörelerinde olduğu gibi son yıllarda çok sesli özellikle yarışmaya yönelik hazırlanan topluluklarda çok sesli müzik yapılmaktadır. Osmaniye yöresinde kullanılan. Davul, Zurna, Bağlama, Keman, Çömlek, Def, Kaval, Mey gibi müzik aletlerinden oluşan müzik toplulukları mevcuttur. Bu tür topluluklar Türk Halk Oyunları eşliğinde geliştirilerek kullanılmalıdır.

Kaynaklar; 1: Osmaniye’de Ağıtlar ve türküler. Osmaniye belediyesi kültür yayınları 1997 Erkoçak Mehmet 2: Cenupta Türkmen Oymakları Adana eski Müze müdürü Ali Rıza Yalgın 3: Osmaniye Milli Eğitim Müdürlüğü Mahalli kıyafetler araştırma komisyonu raporları 2002 4: Osmaniye Folklor Araştırma Derneği Arşivi 5- Mehmet Erkoçak’ın alan araştırma notları 6- Osmaniye Diye Diye Kınık yayınları 2002 İpek İsmet 7- Tezakir Ahmet Cevdet Paşa Türk Tarih kurumu yayınları 8- Osmaniye Tarihi Kılıç Ahmet 9-Okuntu dergisi (OFAD Yıllık yayın organı) 10-Yediocak İlköğretim Okulu Arşivi Yaşayan kaynaklar 1-ERKOÇAK Mehmet 1944 Merkez Bahçe Köyü doğumlu Emekli Halk Eğitim Merkezi Müdürü 2-Avcı Veli Dervişiye köyü 3- Gök Hasan Osmaniye Merkez Kumarlı Köyü 1930 doğumlu 4- Özer Ahmet Osmaniye Merkez Kumarlı Köyü 1926 doğumlu 5- Kurdoğlu Ahmet Osmaniye Merkez Bahçe Köyü 1339 doğumlu 6- Diler Yusuf Osmaniye Merkez Bahçe Köyü 1941 doğumlu 7- Delibıçak Ali Osmaniye Merkez Bahçe Köyü 1337 doğumlu 8- Erkoçak Osman Osmaniye Merkez Bahçe Köyü 1951 doğumlu 9- Küncü Murtaza Osmaniye Merkez Bahçe Köyü 1933 doğumlu 10- Sangur Selami Osmaniye Merkez Gebeli Mahallesi 1933 doğumlu 11- Aytaş Nejla Osmaniye Merkez Yediocak Mahallesi 1928 doğumlu 12- Coşkuner Dudu Osmaniye Merkez Yediocak Mahallesi 1336 doğumlu 13- Taşkaya Mahmut Osmaniye Kadirli ilçesi Azaplı Köyü 1935 doğumlu 14- Taşkaya Osman Osmaniye Kadirli İlçesi Azaplı Köyü 1942 doğumlu 15- Taştan Osman Kadirli İlçesi Azaplı Köyü 1941 doğumlu 16- Taştan Zeynep Kadirli İlçesi Azaplı Köyü 1923 doğumlu 17- Kocaman Abdulvahap Osmaniye Kadirli ilçesi Koçlu (Avluk) köyü 1930 doğumlu 18- Sağlamer Veli Osmaniye Kadirli ilçesi Karatepe köyü 1935 doğumlu 19- Berktaş Mustafa Osmaniye Kadirli ilçesi Karatepe köyü 1951 doğumlu 20- Cefre Hacer Osmaniye Kadirli ilçesi Karatepe köyü 1951 doğumlu 21- Karabulut Halil Osmaniye Sumbas ilçesi Mehmetli Köyü 1926 doğumlu 22- Seyitoğlu İsmail Osmaniye Sumbas ilçesi Mehmetli Köyü 1928 doğumlu 23- Önalan Elif Osmaniye Toprakkale ilçesi Türsüz beldesi 24- Eroğlu Hasan Osmaniye Toprakkale Tüysüz beldesi 1927 doğumlu 25- Siyah Hüseyin Osmaniye Düziçi ilçesi Karagedik Köyü 1944 doğumlu 26- Aksay İbrahim Osmaniye Düziçi ilçesi Karagedik Köyü 1336 doğumlu 27- Kargı Ali Osmaniye Düziçi ilçesi Karagedik Köyü 1340 doğumlu 28- Kadı Yusuf Osmaniye Düziçi ilçesi Çerçioğlu Köyü 1926 doğumlu 29- Edikli Eşe Osmaniye Düziçi ilçesi Çerçioğlu Köyü 1928 doğumlu 30- Dağsever Veli Osmaniye Düziçi ilçesi Çitli Köyü 1333 doğumlu 31- Dağsever Elif Osmaniye Düziçi ilçesi Çitli Köyü 1929 doğumlu 32- İper Osman Osmaniye Düziçi ilçesi Çitli Karaisa Köyü 1944 doğumlu 33- Ova Mehmet Osmaniye Düziçi Gökçayır Köyü 1926 doğumlu 34- Solak Emine Osmaniye Merkez Kumarlı Köyü 1312 doğumlu 35- Gizlice Elif Osmaniye Merkez Kumarlı Köyü 1927 doğumlu 36- Solak Hacı Yusuf Merkez Kumarlı Köyü 1320 doğumlu 37- Hiçyılmaz Veli Kadirli Karatepe 1322 doğumlu

Osmaniye Yöresel Kıyafeti

Derelerde olur ışgın
Bu yılda yıldızım düşgün
İnce de belli Ağ Emine'm
Cennet ala olsun köşgün

Ağ Emine'm gül Emine'm
Gel derdimi bil Emine'm

Havışa gönlüm havışa
Vermezdim seni çavışa
Sabah bir gün bayram olur
Bacı bacıya kavuşa

Ağ Emine'm gül Emine'm
Gel derdimi bil Emine'm

Sabah el yaylaya göçer
Soğuk sular içe içe
Emmisi fistanlık almış
Has telliden seçe seçe

Ağ Emine'm gül Emine'm
Gel derdimi bil Emine'm     

Osmaniye

Avşar beğlerinde gördüm bir güzel
Guzan arasına çekmiş göçünü
Nasıl medheyleyim böyle gözeli
Sırmaynen garışdırmış saçını

Her sabah sabah da gendini öger
Altın saç bağı da topuğun döger
Sade gaşıynan girpiği değer
Acem ölkesinin tahtın tacını

Mis gohuyor zülüfünün ucundan
Öpeyidim al yanağın purcundan
Eğlenip galdıgım senin yüzünden
Üç beş sene bekleyelim Hacını

Garaca Oğlan der de eğlendim galdım
Muhabbet neyimiş yenice bildim
Kimse dehletmesin miriden aldım
Üç beş sene güzellerin pacını

Osmaniye

Ceren Gelsin Yaylamızda Yaylasın

(ah) Ceren gelsin de yaylamızda yaylasın
(aman) Ördek gelsin de gölümüzde goylasın
(ah) On beş gardaş bir şahine neylesin
(aman) Ölür gitmez İsaballı'm bu elden (ah bu çölden)

(ah) Dönem seni de bey babana kesmişler
(aman) Kanımızı da al kadehten içmişler
(ah) Bin yiğitten de beş yüz atlı seçmişler
(aman) Ölür gitmez İsaballı'm bu elden (ah bu çölden)

Aşık Gül Ahmet Yiğit

Osmaniye

Deli Hacının Ağıdı

Deli Hacı Deli Hacı
Her gelenen alır pacı
Isdanbuldan gelmiş ferman
Okunuyo senin uçu

Gaplan geldi heğirmiye
Yaşı vardı yiğirmiye
Datlı gimi goç yiğidi
Ana gerek doğurmıya

Yılan gelir aka aka
Etrafına baka baka
Av ediyo Hasan oğlum
Keklik gimi seke seke

Hasan oğlumun eyisi
Datlı kölgemin goyusu
Biz dövlete ası mıyık
Delim de başı gayısı

Şivilginin önü baer
Tühek öter gaer gaer
Yanında Omar yoğusa
Çık da İci deyi çağar

Halil oğlu Gürrek Ali
Gurşun değdi oldu deli
Üç yüz yeyen zerrediyo
Hamamın köprüsü baalı

Halil oğlu Gürrek aslan
Yaslan sefil başım yaslan
Andırınnı gurgu gurmuş
Seslen Deli Hacım seslen

Kakar sandığı sökerim
Yaldız altını dikerim
Turabın da Şefre gızı
Datlıma nışan dakarım

Haklı oğlancığım haklı
Oğlum maarada saklı
Üç yüz atlı zerrediyo
Hamemin köprüsü bekli

Hürü Hatun  Osmaniye

Bir Avuççuk Bulgurum

Bir avuççuk bulgurum aman amman
Gaşa göze vurgunum oy oy
İster al ister alma aman amman
İstanbul'a sürgünüm oy oy

Bir avuççuk küncüyüm aman amman
Güzellerin genciyim oy oy
İster al ister alma aman amman
Kayseri turuncuyum oy oy

Bir avuççuk yarmayım aman amman
Yar evine varmayın oy oy
Yar ben seni almazsam aman amman
Gençliğime doymayım oy oy

Elife Erkoçak   Osmaniye