• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/groups/2433443823537106/?multi_permalinks=2451325328415622&notif_id=1574335095257990&notif_t=feedback_reaction_generic
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi30
Bugün Toplam53
Toplam Ziyaret100095
Takvim

 

                            

    • EKİN ZAMANI OKUL MÜZELERİ
    • Mimar Sinan İlkokulu

Türküleri- Halk Oyunları

 

Halk Oyunları ve Giysileri

          Yöre, halk oyunları yönünden çok zengin ve değişik özelliklere sahiptir. Yörenin coğrafyası Anadolu'nun iç kesimlerini Akdeniz'e bağlaması, halk oyunlarına da yansıyarak bir geçiş yöresi özelliği taşımaktadır.

Yöre, halk oyunları yönünden iki belirgin özellik göstermektedir. Birinci tür oyunlar ağır ve hızlı olmak üzere zeybek oyunları, ikinci tür oyunlar da Teke oyunlarıdır.

İlde oynanan oyunlar genelde tek kadın ve erkek oyunları dizisinde oynanır. Ancak zaman zaman halkalı dizili oyunlara da sık rastlanır. Örneğin serenler zeybeği, bu tür oyunlardandır. Bunun yanı sıra Teke oyunlarının karşılamalı ve alacalı dizide oynandığı da görülmüştür.

1. Zeybek Oyunları:

Zeybek türü oyunlar, daha çok dokuz olarak tartımlıdır.

Oyunlar kol, bacak ve gövde hareketlerine göre düzenlenmiştir. Oyunlarda haykırışlar, birdenbire sıçramalar, yere el atma ve diz vurmalar görülür. Yörede ağır zeybek olduğu gibi hızlı zeybeklerde görülür.  Genellikle erkek oyunu olarak bilinen zeybekler, yörede kadınlar tarafından da oynanır.  Şarkîkaraağaç ve Yalvaç yörelerinde parmak şaklatarak, damak çatlatarak oynanan ağır ve hızlı zeybekler vardır. Zeybek oyunları genelde yürümeyle başlar. Burada tartım bedene alınır.  İkinci yürümeden sonra diğer hareketlere geçilir. Saldırma, atak hareketleri, diz üzerine düşme, diz üzerinde yürüme takip eder, oyun sona erer. Yörede oynanan ağır ve hafif zeybek türü oyunlar şunlardır.

Ağır Zeybek, Al Yazma, Ardıçtandır Kuyuların Kovası, Asi Zeybek, Ay Doğar Ayan Meyan, Badılcanı Doğradım, Çayıra Serdim Postu, Evlerinin Önü Mersin, Gelin Kaynana Kavgası, Haymanalı, Jandarma, Kabir Arası (Kazım Ya Da Kara Kara Zeybek), Merdiven Altında, Osman Zeybeği, Pembe Girebimin Oyası, Sarı Zeybek, Serenler, Tavuk Gıdaklaması...

Yörede oynanan en tanınmış oyunlar şunlardır: Serenler Zeybeği, Al Yazma, Hatcem, Osman Zeybeği.

2. Teke Oyunları

Teke, Türkmenlerin oynadığı oyunlardır. Yörede Teke oyunları Sütçüler tarafında yaygın bir durumdadır. Bu oyunlardaki figürler ile "Teke" adı verilen erkek keçiler arasında bir bağlantı görülür. Keçinin hareketlerini yansıtan oyun figürleri; sekme arkaya dönerek kaçma, ani sıçrayışlar, tekenin kızdığı zamanlar kıç atışı şeklindedir.

Teke Oyunları, önce gurbet havası denilen uzun hava ile başlamakta, daha sonra yüksek bir hızla oyuna girilmektedir. Eskiden oynanan teke oyunlarının başlangıcında Yörüklerin parmaklarını gırtlaklarının üzerine bastırarak, bastırma güç ve yerlerini değiştirerek çıkarttıkları sesin oluşturduğu boğaz havalarına da rastlanılırdı.

Yörede oynanan halk oyunlarının tespit edilenlerinin isimleri şöyledir.

A Yarim Oynasın Da Oynasın, Ağır Zeybek, Ali Kavak Kesiyor,  Al Yazma Zeybeği, Ardıçtandır Kuyuların Kovası, Avşar Zeybeği, Aykırı Oyun, Bahçelerde Mor Beni, Boğaz (Hada), Cezayir, Çamdan Aldım Sakızı, Doğru Oyun, Düz Zeybek, Eğri Oyun,  Emmiler, Et Aldım Elim Yağlı, Ferayi Zeybeği, Gabardıç, Gakgili, Gıcır Gıcır, Hatçem, Haymanalı, Jandarma, Kabak, Karamanlı, Kesinti Zeybeği, Kezban Yenge, Koca Ceviz, Korunun Düzü, Köroğlu, Limonun Sulandı, Osman Zeybeği, Sallama, Sarı Zeybek, Sepetçioğlu, Serenler, Siyah Makarada İpliğim, Tavuk Gıdaklaması, Yayla Oyunları, Yürüme, Zambak Oyunu.

ISPARTA HALK OYUNLARI GİYİMLERİ

A) Kadın Giysileri: Genellikle köylerde basmadan ya da ipekten yapılmış bir şalvar, üç etek, mintan ve kutmiden oluşan bir kıyafet giyilir. Başta fes tepelikli olarak kullanılır. Fes üzerine yörelere göre değişiklik gösteren beyaz, oyalı, kulak kenarından tutturulmuş sarı iri pullu yazmalar bağlanır. Fesin uç kısmında bazı yörelerde "alınlık" denilen bir sıra altın bazı yörelerde de "vurgun" denilen gümüş gerdanlık biçimindeki takılar takılır. Alınlık ya da vurgunun olmadığı hallerde, fes üzerine altın veya gümüş paralar takılır. Üste ipek çitariden yapılmış, üzeri sim sırma işlemeli, yandan yırtmaçlı üç etek giyilir. Üç eteğin içinde genellikle al kumaştan yapılmış, boyuna kadar kapalı mintan şeklinde "sıkma" denilen bir gömlek giyilir. Üç etek üzerine kollu, bol ve üzeri kumaşla sıkılan, kutmi denilen kumaştan yapılmış, üzeri sırmalı bele kadar inmeyen kebe (kısa yelek) giyilir. Üç etek altında bol, ayak bileklerini açık bırakan genellikle al rengin hakim olduğu uçkurlu şalvar giyilir. Bele bazen tek taraflı üçgen sallama yapılarak şal kuşak bağlanır. Bazen de gümüş kemer takılır. Ayakta, işlemeli yün çorap ve dolamalı çarık bulunur. Zaman zaman da çarığın yerini mes alır. Boyunlarda altın, kollarda bilezikler görülür. Üç eteğin önünde bir içlik bulunur.  

B) Erkek Giysileri: Başta kırmızı, bazı yörelerde ise beyaz renkli bir fes ya da takke bulunur. Fesin üzerinde siyah rengin hakim olduğu "buldun" denilen bir poşu bağlanır. Üstlerine kollu, kol ağızları, sırtı ve ön yüzü bol işlemeli cepken giyilir. Cepkenler genellikle siyah ve koyu mavi renktedir. "Menevrek" denilen kara koyun yününden yapılmış uçkurlu bir şalvar giyilir. İçte "alaca"dan yapılmış önden ya da yandan düğmeli, yakasız mintan vardır. Bu mintan şalvarın ve kuşağın içine alınır. Yün ya da pamuk kumaştan dokunmuş üzerinde koyu renkli yollar bulunan beyaz benekli kırmızı rengin hakim olduğu bir kuşak sıkıca bele sarılır. İçte uzun paçalı don, yün içlik vardır. Ayağa yün çorap giyilir. Zaman zaman çorabın rengi mor da olabilir. Ayağa deriden dolamalı bir çarık giyilir.

 

Daşlı tarla ayrıklı

Daşlı tarla ayrıklı

Ağam goca bıyıklı

Çok varmayın üstüne

Daha yeni yavuklu

 

Garip dağın odunu

Yakan bilir dadını

Gız doğuran analar

Gülsün goysun adını

Isparta/Barla Türküleri

Şu aydın'ın uşağı

Şu aydın'ın (aman) uşağı

Gevşek bağlar (aman) guşağı

Şaka maka (aman) bilmezler

Çatladırlar (aman) bıçağı

 

İğnem düşdü (aman) yerlere

Garışdı (aman) gazellere

Tabiatim (aman) gurusun

Bakarım (aman) güzellere

Isparta/Barla Türküleri

 

Leylek Gider Yuvasına

Leylek Gider Yuvasına

İner Gider Ovasına

Haber Edin Dayısına

 

Gız Dayısız Gelin Mi Olur

Gız Emmisiz Düğün Mü Olur

 

Atladı Geçti Eşiği

Sofrada Galdı Gaşığı

Büyük Evin Yakışığı

 

Gız Dayısız Gelin Mi Olur

Gız Emmisiz Düğün Mü Olur

 

Biner Atın Eyisine

Haber Edin Ninesine

Gönül Verdi Güveysine

 

Gız Dayısız Gelin Mi Olur

Gız Emmisiz Düğün Mü Olur

Isparta/Eğirdir Türküleri

Şu dağlar olmasaydı

Şu dağlar olmasaydı

Lalesi solmasaydı

Ölüm allah'ın emri

Ayrılık olmasaydı

 

Al yazmam dalda kaldı

Gözlerim yolda kaldı

Yıkılası meyhane

Serhoşum nerde kaldı

 

Al yazmanın oyası

Yüzüne vurdu

Boyası alcam dedi

Almadı allah'ından bulası

Isparta/Gönen Türküleri

 

Ali Gavak Kesiyor

Ali Gavak Kesiyor (Hey Mavi Donlu)

Efil Efil Esiyor (Sil Gözü Ganlı)

Ben Ali'ye Ne Dedim (Hey Mavi Donlu)

Durup Durup Küsüyor (Sil Gözü Ganlı)

 

Cici Potinim Cici (Hey Mavi Donlu)

Gezdiğim Çimen İçi (Sil Gözü Ganlı)

Bizim Aldığımız Gız (Hey Mavi Donlu)

Gavrulmuş Badem İçi (Sil Gözü Ganlı)

 

Davlumbazım Dat Gibi (Hey Mavi Donlu)

Komşularım Yat Gibi (Sil Gözü Ganlı)

Bizi Yeren Komşular (Hey Mavi Donlu)

Dondu Kaldı Mat Gibi (Sil Gözü Ganlı)

Isparta/Senirkent Türküleri

İki Bülbül Konmuş Dağlar Başına

İki Bülbül Konmuş Dağlar Başına

Sal Allah'ım Sal Sılama Varayım

Şahın Yuva Yapar Kendi Başına

Sal Allah'ım Sal Sılama Varayım

 

Bizim Evlerimiz Dağdan Ötedir

Gavim Gardaş Bize Ana Atadır

Yad Ellerde Ölmek Kula Cefadır

Sal Allah'ım Sal Sılama Varayım

 

Pir Sultan Abdalım Baki Değildir

Tuz Ekmek Her Aşık Hakkı Değildir

Bu Dünyada Kimse Baki Değildir

Sal Allah'ım Sal Sılama Varayım

Isparta/Senirkent Türküleri

 

Ben havada uçarıdım

Ben havada uçarıdım

Alaylan tuttun beni (naman)

Ben bahamı biliridim

Bir pula sattın beni (naman)

 

Yeşil yaprak arasında

Kırmızı gül goncası (naman)

Nerelere katip olmuş

Gönlümün eğlencesi (naman)

 

Girdim yarin bahçesine

Güller açmış gül güle (naman)

Benden selâm söyleyin (a yârim)

Dalındaki bülbüle (naman)

Isparta/Yalvaç Türküleri

Harmana Kuyu Kazdım

Harmana Kuyu Kazdım

Yar Okudu Ben Yazdım

Şu Kızların Elinden

Bayıldım Öle Yazdım

 

Gombilli Hanım Kızlar Gombilli

Başında Yazması Kandilli

Nerden Buldun A Güzel Bu Dili

 

Harman Yeri Yazıldı

Kaynanam Bana Darıldı

Ne Darıldın Kaynana

Kızın Bana Sarıldı

 

Gombilli Hanım Kızlar Gombilli

Başında Yazması Kandilli

Nerden Buldun A Güzel Bu Dili

 

Harman Yeri Yaş Yeri

Yavaş Yürü Hoş Yürü

Şimdi Buradan Geçti

Güzellerden Bir Sürü

 

Gombilli Hanım Kızlar Gombilli

Başında Yazması Kandilli

Nerden Buldun A Güzel Bu Dili

Isparta/Yalvaç Türküleri

Kuyunun Sereni

Kuyunun Sereni Çamdır Dayanmaz (İmanım)

Gelinin Tazesi Uykulardan Uyanmaz

Böyle Oluşuna Canlar Dayanmaz (İmanım)

 

Yandım Allah Yandım

Pencereden El Ediyor

Kaşın Da Şöyle Dursun

Gözün Beni Del Ediyoru

 

Hamamın Gubbesi Kirişten M'olur (İmanım)

Yiğidin Güzeli Tıraştan M'olur

Gelinin Selbesi Yürüşten M'olur (İmanım)

 

Yandım Allah Yandım

Pencereden El Ediyor

Kaşın Da Şöyle Dursun

Gözün Beni Del Ediyoru

 

Hamama Giderken Yol Bulamadım. (İmanım)

Çevreme Koyacak Nar Bulamadım.

Kendime Münasip Yar Bulamadım. (İmanım)

 

Yandım Allah Yandım

Pencereden El Ediyor

Kaşın Da Şöyle Dursun

Gözün Beni Del Ediyoru

Isparta/Yalvaç Türküleri

Ardıçtandır Guyuların Govası

Ardıçtandır Guyuların Govası.

Suya Goyvermeyor Da Gızın Gavur Anası.

Ne Ettim De Aldandım Aman Allah'ından Bulası

 

Dolandım Dağları Kar Bulamadım.

Halime Münasip Yar Bulamadım.

 

Uzun Olur Guyuların Zenciri,

Gıymatl'olur Aşalının Aman Da İnciri.

Salıverin Amanın Aman Oğlanların Gencini

 

Dolandım Dağları Kar Parça Parça,

Aşalım Geliyor El Çırpa Çırpa.

 

Ay doğar aşmak İster

Ay doğar aşmak ister

(Aman) al yanak yaşmak ister (oy)

Şu benim deli gönlüm

(Aman) yare kavuşmak ister (oy)

 

Ay doğar ayan beyan

(Aman) yollara düştüm yayan (oy)

Yar kapıdan bakınca

(Aman) dayan yüreğim dayan (oy)

Ayletmen gelini yazık

Ayletmen gelini yazık,

Kolunda altun bilezik,

Kolunda gümüş bilezik, (ney ney ne yaman)

 

Silip süpürdüğün evler,

Gülüp oynadığın yerler,

Annen sana da her gün ayler, (ney ney ne yaman)

 

Tepsiye koyarlar kuzu,

Üstüne örterler bezi,

Anasının bir tek kızı, (ney ney ne yaman)

 

Ayva dibi serin olur yatmaya

Ayva dibi serin olur yatmaya

Kızlar gelir saklı gizli bakmaya

Altun ister ak gerdana takmaya

Altun ister ak gerdana takmaya (yandım sürmelim gel gel)

 

Ayva dibi lâlemidir gülmüdür

Başındaki sırmamıdır telmidir

Ne bakarsın karşındaki elmidir

Ne bakarsın karşındaki elmidir(yandım sürmelim gel gel)

Evlerinin önü mersin

Evlerinin Önü Mersin,

Ah Sular İçmem Gadınım Tersin Tersin,

Mevlam Seni Bana Versin.

Al Hançeri Kadınım Vur Ben Öleyim,

Ah Kapınızda Bi Danem, Kul Ben Olayım.

Evlerinin Önü Susam,

Ah Su Bulsam Da Gadınım Çevremi Yusam.

Açsam Yüzünü Baksam Dursam.

Al Hançeri Kadınım Vur Ben Öleyim,

Ah Kapınızda Bi Danem, Kul Ben Olayım.

Çayır çimen geze geze

Çayır çimen geze geze (of of)

Oldum ben bir geveze

Kızına meyil verdim

Darılma hanım teyze (of ninem of)

 

Pencereden kuş uçtu (of of)

Yandı yürek tutuştu

Yanma yüreğim yanma

Ayrılık bize düştü (of ninem of)

 

Simitimin tablası (of of)

Geldi düğün haftası

Gelin olacam diye

Nedir bunun tafrası (of ninem of)

Çayıra Serdim Postu

Çayıra Serdim Postu (İmanım)

Şu Gelen Kimin Dostu (İmanım)

Gören Maşallah Desin (İmanım)

Kimin Var Böyle Dostu (İmanım)

 

Kaşlarına, Gözlerine De

Yarin Şirin Sözlerine De

Çoluğuna, Çocuğuna Maşallah

 

Çayıra Serdim Minder (İmanım)

Yönünü Bana Dönder (İmanım)

Yönünü Döndermezsen (İmanım)

Ayda Bir Mektup Gönder (İmanım)

 

Kaşlarına, Gözlerine De

Yarin Şirin Sözlerine De

Çoluğuna, Çocuğuna Maşallah

 

Çayıra Serdim Kilim (İmanım)

Gel Otur, Benim Gülüm (İmanım)

Ne Dedim De Küstürdüm (İmanım)

Lal Olsun Benim Dilim (İmanım)

 

Kaşlarına, Gözlerine De

Yarin Şirin Sözlerine De

Çoluğuna, Çocuğuna Maşallah

 

 

Şu gelen atlı mıdır

Şu gelen atlı mıdır

Sorun bağdatlı mıdır

Her gelen yari sorar (aman aman)

Yar bu kadar tatlı mıdır

 

Şu gelen kimin kızı

Yanakları kırmızı

Gerdanında beni var (aman aman)

Sandım seher yıldızı